Gujarat Board GSEB Std 12 Gujarati Textbook Solutions Chapter 7 વીડી વાઢનારા Textbook Exercise Important Questions and Answers, Notes Pdf.
Std 12 Gujarati Textbook Solutions Chapter 7 વીડી વાઢનારા
Class 12 Gujarati Textbook Solutions Chapter 7 વીડી વાઢનારા Textbook Questions and Answers
1. નીચેના પ્રશ્નોના એક – એક વાક્યમાં ઉત્તર લખો.
પ્રશ્ન 1.
નાયિકા શેના વડે ઘાસ કાપે છે?
ઉત્તર :
કાવ્યનાયિકા દાતરડા વડે ઘાસ કાપે છે.
પ્રશ્ન 2.
માર્ગમાં નાયિકા શી મદદ માગે છે?
ઉત્તરઃ
માર્ગમાં નાયિકા વટેમાર્ગ પાસે ભારો ચડાવવાની મદદ માગે છે.
પ્રશ્ન 3.
નાયક નાયિકાને શી મજૂરી મળી?
ઉત્તરઃ
નાયકને પાલી જુવાર અને નાયિકાને માણે ઘઉંની મજૂરી મળી.
2. નીચેના પ્રશ્નોના ત્રણ-ચાર વાક્યમાં ઉત્તર લખો.
પ્રશ્ન 1.
વીડી ન વાઢવા પાછળ નાયિકાનો શો હેતુ છે?
ઉત્તરઃ
કાવ્યનાયિકા પોતાનો રોષ પ્રગટ કરવા, પતિના પત્ની ? તરફના ભારો ન ચડાવવાના વલણનો વિરોધ કરવા અને સ્ત્રી સહજ છે રિસામણાને વીડી ન વાઢવા જવાનું કહીને પ્રગટ કરે છે. એ એવું ૬ પણ કરી બતાવે છે કે પતિ કરતાં તે વધારે સક્ષમ છે. આમ, નાયિકા કે પોતાની સ્વનિર્ભરતા અને સ્વાભિમાન બતાવવા વીડી વાઢવા જવાની 8 ના પાડે છે.
પ્રશ્ન 2.
નાયકનો સ્વાર્થ અને નાયિકાની નિઃસ્વાર્થ ભાવના શી રીતે આલેખન પામી છે?
ઉત્તરઃ
વીડી વાઢવા લોકગીતમાં નાયકની સ્વાર્થપરાયણતા અને 3 પત્નીની સ્ત્રી સહજ દાક્ષણિકતા બતાવીને સમાજમાં પુરુષ સમોવડિયણ તરીકે આલેખવામાં આવી છે. નાયક પોતાની પત્ની કરતાં કામ પણ ઓછું કરે છે અને તેને મદદ કરવાને બદલે પોતાનો ભારો લઈને પત્નીને એકલી મૂકીને જતો રહે છે.
જ્યારે પત્ની પતિ કરતાં કામ પણ વધારે કરે છે, પતિને ભારો ચડાવવામાં મદદ પણ કરે છે. ખેતરમાં એકલી હોવા છતાં હિંમત હાર્યા વિના વટેમાર્ગુની મદદ લઈને પોતાનો ભારો લઈને ઘેર આવે છે.
3. સવિસ્તર ઉત્તર લખો :
પ્રશ્ન 1.
‘વીડી વાઢનારા’ લોકગીતમાં નાયક કરતાં નાયિકા શી રીતે ચડિયાતી છે – તે જણાવો.
ઉત્તરઃ
“વીડી વાઢનારા’ લોકગીતમાં સમાન હકદાર અને સ્વતંત્ર જીવન જીવનાર શ્રમજીવી દંપતીની વાત કરવામાં આવી છે. પ્રસ્તુત લોકગીતમાં નાયકની સ્વાર્થપરાયણતા અને પત્નીની સ્ત્રી સહજ દાક્ષણિકતા બતાવીને સમાજમાં પુરુષ સમોવડિયણ તરીકે આલેખવામાં આવી છે.
અહીં નાયિકા પોતાને મળેલા આજીવિકાના સાધનને અતિ મૂલ્યવાન ગણે છે. શ્રમકાર્યમાં તે પુરુષ કરતાં અગ્રેસર છે. પતિ કરતાં એ ઘણું વધારે કામ કરે છે. છતાં તે સ્ત્રી સહજ ખેવનાને કારણે પતિને ઘાસનો ભારો ચડાવે છે. પતિ પત્નીને સહાયક બનવાને બદલે ભારો ન ચડાવીને સ્વાર્થી બને છે.
ખેતરમાં એકલી હોવા છતાં હિંમત હાર્યા વિના વટેમાર્ગુની મદદ લઈને પોતાનો ભારો લઈને ઘેર આવે છે. પતિ માત્ર પોતાનું જ વિચારે છે, જ્યારે પત્ની પોતાની મહેનતના હિસ્સામાંથી વટેમાર્ગુ વીરાને ભોજન કરાવીને વીરા પ્રત્યેનો પ્રેમ અને સ્ત્રી સહજ ખમીરના દર્શન કરાવે છે.
આમ, આ લોકગીતમાં સમાજની કારમી અને ધારદાર વાસ્તવિકતા દ્વારા સમાજમાં સ્ત્રી પોતાના સંસારને કેવી રીતે જીવી અને જીરવી જાણે છે એ સુપેરે આલેખન પામ્યું છે. સ્ત્રી-દક્ષિણ્ય એ જ લોકગીતનું ખરું સૌંદર્ય છે.
પ્રશ્ન 2.
નાયિકા વીડી વાઢવાની ના શા માટે પાડે છે?
ઉત્તરઃ
મોટે ભાગે લોકગીત સામાન્ય જીવન જીવતા લોકોના જીવનની વાસ્તવિકતાની આસપાસ રચાતું હોય છે. ઘણી વખત નાયિકા પોતાના પતિનો પ્રેમ પામવા તેનાથી રિસાઈ જવાનું નાટક કરતી હોય છે. અહીં પત્ની પતિને ભારો ચડાવવાને બદલે પોતે પત્ની પાસે ભારો ચડાવડાવે છે.
હિંમત હાર્યા વિના નાયિકા વટેમાર્ગુની મદદથી ભારો ચડાવીને ઘરે આવે છે. પોતાના પર કરેલા ઉપકારના બદલામાં વટેમાર્ગ (વીરાને) ભાવતું ભોજન કરાવે છે. લોકગીત હંમેશાં સામાન્ય વ્યક્તિઓના જીવનની આસપાસ રચાતું હોય છે.
અહીં પણ દંપતીના પરસ્પરના પ્રેમનું આલેખન ખૂબીપૂર્વક કર્યું છે. પ્રેમ અને રૂસણાંના મિશ્ર ભાવને વ્યક્ત કરતી નાયિકા પતિથી રિસાઈને હવે કદી વીડી વાઢવા નહીં આવે એમ કહે છે.
પ્રશ્ન 3.
નોંધ લખો : (1) નાયક નાયિકાની દાંપત્ય ભાવના.
ઉત્તર:
“વીડી વાઢનારા’ લોકગીત ગ્રામ્યજીવનની સરળતા અને પરિશ્રમની વાત અહીં શ્રમજીવીઓના જીવનના આલેખન દ્વારા કરવામાં આવી છે. સામાન્ય જીવન જીવતા પતિ-પત્ની એકબીજાને ખૂબ જ પ્રેમ કરે છે, પણ પુરુષપ્રધાન સમાજમાં ઘણી વખત પતિ પત્નીને મદદ કરવાને બદલે પોતાનું કાર્ય જ કરે છે.
પત્ની ઘર અને ખેતર બનેનું કાર્ય કરે છે છે. પત્ની પુરુષ સમોવડિયણ બનીને વટેમાર્ગુની મદદથી ભારો ચડાવીને ઘરે આવે છે. વટેમાર્ગુને જમાડીને બંધુધર્મ અને માનવધર્મ બજાવે છે.
પતિથી રૂસણાં લઈને વીડી વાઢવા આવવાની ના પાડે છે. એમાં પણ છે પતિ પ્રત્યેનો પ્રેમ અને અબોલા દ્વારા પ્રેમની અભિવ્યક્તિ થઈ છે.
આમ, લોકગીતમાં સમાજજીવનની વાસ્તવિકતા અને સંસારરથનાં બે પૈડાં પતિ અને પત્ની એકબીજાને સથવારે રૂસણાં અને મનામણાં દ્વારા જીવન જીવી જાય છે. એ સત્યને આ લોકગીતમાં સુપેરે વર્ણવ્યું છે.
Std 12 Gujarati Textbook Solutions Chapter 7 વીડી વાઢનારા Additional Important Questions and Answers
વીડી વાઢનારા પ્રશ્નોત્તર
1. નીચેના પ્રશ્નોના ટૂંકમાં (ત્રણ-ચાર વાક્યોમાં) ઉત્તર કે લખો: [2 ગુણ].
પ્રશ્ન 1.
નાયિકાનો હાથ શેનાથી બંધાયેલો છે? તે શેનો બનેલો છે?
ઉત્તરઃ
નાયિકાનો હાથ હીરનો બંધાયેલો છે. તે પરિશ્રમ અને સ્વાવલંબનનો બનેલો છે અને તેના દ્વારા પોતાના જીવનને ખુમારીથી જીવે છે. પરિશ્રમ દ્વારા તે પતિ સમોવડિયણ બની છે.
3. નીચેના પ્રશ્નોના એક વાક્યમાં ઉત્તર લખો 1 ગુણ)
પ્રશ્ન 1.
વીડી ન વાઢવા પાછળ નાયિકાનો શો હેતુ હતો?
ઉત્તરઃ
નાયિકાના પતિએ તેને ભારો ચડાવ્યો ન હતો માટે તે હવે પતિને શ્રમકાર્યમાં મદદ નહિ કરે એમ કહીને પતિ પ્રત્યેનો રોષ રૂ અને રૂસણાંનો ભાવ વ્યક્ત કરે છે.
પ્રશ્ન 2.
વીડી વાઢનારા લોકગીત કયા કાવ્યસંગ્રહમાંથી લેવાયું છે?
ઉત્તરઃ
‘વીડી વાઢનારા લોકગીત “રઢિયાળી રાત કાવ્યસંગ્રહમાંથી લેવાયું છે.
4. નીચેના દરેક પ્રશ્નના ઉત્તર માટે આપેલા વિકલ્પોમાંથી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરી ઉત્તર લખો (1 ગુણ)
પ્રશ્ન 1.
નીચેનામાંથી લોકગીત ઓળખાવો.
A. વીડી વાઢનારા
B. હંકારી જા
C. વતનનો તલસાટ
D. આ રસ્તાઓ
ઉત્તરઃ
A. વીડી વાઢનારા
પ્રશ્ન 2.
“વીડી વાઢનારા’ લોકગીત કયા કાવ્યસંગ્રહમાંથી લેવાયું છે?
A. કાવ્યમંગલા
B. પ્રતીક્ષા
C. રઢિયાળી રાત
D. મૌન
ઉત્તરઃ
C. રઢિયાળી રાત
પ્રશ્ન ૩.
“વીડી વાઢનારા’ લોકગીતમાં નિષ્ફર પુરુષની સ્વાર્થ પટુતાની સામે નાયિકાની ………………………………….. ઉજાગર થાય છે.
A. સ્ત્રી સહજ ખેવના – ખુમારી
B. સ્ત્રી સહજ સ્વભાવ – ચતુરતા
C. સ્ત્રી સહજ બહાદુરી – ચંચળતા
D. સ્ત્રી સહજ સદ્ભાવ – સરળતા
ઉત્તરઃ
A. સ્ત્રી સહજ ખેવના – ખુમારી
પ્રશ્ન 4.
નાયિકાનો હાથ શાનાથી બનેલો છે?
A. સોના
B. હીર
C. રૂપા
D. કથીર
ઉત્તરઃ
B. હીર
પ્રશ્ન 5.
“વીડી વાઢનારા’ લોકગીતમાં શાનું નિરૂપણ થયું છે?
A. સામાજિક સંબંધો
B. સામાજિક પરંપરાઓ
C. સામાજિક રિવાજો
D. સમાજની કારમી – ધારદાર વાસ્તવિકતા
ઉત્તરઃ
D. સમાજની કારમી – ધારદાર વાસ્તવિકતા
પ્રશ્ન 6.
પરણ્ય ભર્યું છે એનું પેટ રે લોલ, મેં રે જમાડ્યો મારો વીર … પંક્તિમાં ક્યો ધર્મ વ્યક્ત થયો છે?
A. પત્નીધર્મ – બાંધવધર્મ
B. દેશધર્મ – રાજધર્મ
C. બંધુધર્મ – માનવધર્મ
D. રાષ્ટ્રધર્મ – માનવધર્મ
ઉત્તરઃ
C. બંધુધર્મ – માનવધર્મ
વીડી વાઢનારા વ્યાકરણ (Vyakaran)
નીચેના દરેક પ્રશ્નના ઉત્તર માટે આપેલા વિકલ્પોમાંથી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરી ઉત્તર લખોઃ
1. નીચેના સામાસિક શબ્દોના અર્થ આપોઃ
પ્રશ્ન 1.
દાતરડું
A. કપાસ વીણવાનું એક ઓજાર
B. ખેતી કરવાનું એક ઓજાર
C. ઘાસ કાપવાનું એક ઓજાર
D. બીજ વાવવાનું એક ઓજાર
ઉત્તરઃ
C. ઘાસ કાપવાનું એક ઓજાર
પ્રશ્ન 2.
પાલી
A. અનાજનું એક નાનું માપ
B. એક મણ અનાજનું માપ
C. દસ કિલોનું માપ
D. એક ખાંડી અનાજનું માપ
ઉત્તરઃ
A. અનાજનું એક નાનું માપ
પ્રશ્ન 3.
વીડી
A. અનાજનું ખેતર
B. ફૂલોની વાડી
C. ફળોનું ખેતર
D. ખડનું ખેતર
ઉત્તરઃ
D. ખડનું ખેતર
2. નીચેના શબ્દનો સમાનાર્થી શબ્દ શોધોઃ
પ્રશ્ન 1.
રૂવું
A. ઊઠવું
B. બેસવું
C. રિસાવું
D. ઊંઘવું
ઉત્તરઃ
C. રિસાવું
3. નીચેના શબ્દોના વિરુદ્ધાર્થી શબ્દ શોધોઃ
પ્રશ્ન 1.
હિંમત
A. બહાદુરી
B. નાહિંમત
C. શૌર્ય
D. શૂરવીરતા
ઉત્તરઃ
B. નાહિંમત
પ્રશ્ન 2.
સ્વાર્થ
A. પરમાર્થ
B. ઉદ્યમ
C. સંકુચિતતા
D. આળસ
ઉત્તરઃ
A. પરમાર્થ
4. નીચેના શબ્દોમાંથી ખોટી જોડણીવાળો શબ્દ શોધો.
પ્રશ્ન 1.
A. સાહિત્ય
B. પ્રદર્શન
C. સ્મૃતિ
D. પ્રમાણીક
ઉત્તરઃ
D. પ્રમાણીક
વીડી વાઢનારા Summary in Gujarati
વીડી વાઢનારા કાવ્ય-પરિચય
પ્રસ્તુત લોકગીતમાં નાયકની સ્વાર્થપરાયણતા અને પત્નીની સ્ત્રી સહજ દાક્ષણિકતા બતાવીને સમાજમાં પુરુષ સમોવડિયણ તરીકે આલેખવામાં આવી છે. અહીં નાયિકા પોતાને મળેલા આજીવિકાના સાધનને અતિ મૂલ્યવાન ગણે છે. શ્રમકાર્યમાં તે પુરુષ કરતાં અગ્રેસર છે.
પતિ કરતાં એ ઘણું વધારે કામ કરે છે. છતાં તે સ્ત્રી સહજ ખેવનાને કારણે પતિને ઘાસનો ભારો ચડાવે છે. પતિ પત્નીને સહાયક બનવાને બદલે ભારો ન ચડાવીને સ્વાર્થી બને છે. ખેતરમાં એકલી હોવા છતાં હિંમત હાર્યા વિના વટેમાર્ગુની મદદ લઈને પોતાનો ભારો લઈને ઘેર આવે છે.
પતિ માત્ર પોતાનું જ વિચારે છે, જ્યારે પત્ની પોતાની મહેનતના હિસ્સામાંથી વટેમાર્ગ વીરાને ભોજન કરાવીને વીરા પ્રત્યેનો પ્રેમ અને સ્ત્રી સહજ ખમીરના દર્શન કરાવે છે. સ્ત્રી-દાક્ષિણ્ય એ જ લોકગીતનું ખરું સૌંદર્ય છે.
[In this folk-song selfishness of the husband – the hero – and natural courtesy of the woman – his wife is shown. The woman is shown equal to the man in the society. Here the woman considers her own occupation much valuable.
She is greater than a man in labour work. She works more than her husband. Yet she helps her husband to lift the bundle of the grass because of her natural courtesy. Instead of becoming a helping-hand the husband does not help her to lift the bundle of the grass and thus becomes selfish. Though the woman is alone in the field, she does not lose courage.
She takes help of the passerby and comes home carrying the bundle of the grass. The husband thinks only for him, but the woman does not. She feeds the passerby, her brother from her meal and shows love for the brother and natural courtesy of the woman. The real beauty of the folksong is the natural courtesy of the woman.]
વીડી વાઢનારા કાવ્યની સમજૂતી (Explanation of the Poem)
મારું દાતરડું સાવ સોનાનું બનેલું છે. રેશમથી બંધાયેલો મારો હાથે છે.
મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.
[My sickle is made of pure gold, My hand is built with silk. My dear, now I will not go to cut the grass.]
મારાં પરણેતરે પાંચ પૂળકા વાયા, મેં દસ-વીસ પૂળા વાઢ્યા. મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.
[My husband cut five bundles of grass, I cut ten-twenty bundles of grass.
My dear, now I will not go to cut the grass.]
પરણ્યાને મેં ભારો ચડાવ્યો, જંગલના રસ્તા પર હું એકલી ઊભી રહી.
મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.
[I helped my husband to lift the bundle of the grass. I was standing alone on the way to the forest. My dear, now I will not go to cut the grass.]
રસ્તા પર વટેમાર્ગ નીકળ્યો, તેને મેં ભારો ચડાવવા વિનંતી કરી. મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.
[I saw a passerby and I requested him to lift the bundle of the grass. My dear, now I will not go to cut the grass.]
પરણ્યાને મજૂરી પેટે પાલી જવાર મળી, અને મને મણ ઘઉં. મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.
(My husband got two kilo juwar and I got twenty kilo of wheat. My dear, now I will not go to cut the grass.]
પરણે એનું પેટ ભર્યું, મેં તો મારો વીર જમાડ્યો. મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.
[My husband ate himself, but I fed my brother. My dear, now I will not go to cut the grass.)
વીડી વાઢનારા શબ્દાર્થ (Meanings)
- વીડી (સ્ત્રી.) – ખડનું ખેતર; grass farm.
- દાતરડું (નવું) – ઘાસ કાપવાનું એક ઓજાર; sickle.
- હીર (નવું) – રેશમ; silk.
- પૂળકા – ઘાસના પૂળા; bunch.
- ભારો (૫) – ઘાસના જથ્થાને ઉપાડી શકાય એમ બાંધવો; bundle of grass.
- ભારડી (સ્ત્રી.) – વજન; weight.
- મુંજા વાલમજી – નાયક માટેનું સંબોધન; Valamji.
- પાલી (સ્ત્રી.) – અનાજનું એક નાનું માપ; a measure of corn of about four pounds.
- માણું – પાલી કરતાં મોટું માપ; twenty kilogram.
- પેટડું – પેટ; stomach.